Jak przygotować się do pogrzebu
Jak przygotować się do pogrzebu dziecka? Przewodnik dla rodziny i bliskich.
Pogrzeb dziecka to jedno z najtrudniejszych doświadczeń, przed którymi może stanąć rodzina. To chwila pełna bólu i tęsknoty, a jednocześnie czas wymagający podjęcia wielu organizacyjnych decyzji. Zarówno rodzice, jak i bliscy mogą czuć się zagubieni – nie wiedzą, jak przygotować ceremonię, jak włączyć w nią rodzeństwo, czy jak się zachować jako uczestnik uroczystości.
Ten przewodnik powstał, by odpowiedzieć na najczęstsze pytania i pomóc zarówno rodzinie dziecka, jak i tym, którzy pragną okazać wsparcie w tym trudnym czasie.
Poradnik dla najbliższej rodziny zmarłego dziecka.
Oto kilka praktycznych informacji, które mogą pomóc w tym trudnym czasie.
Jak wygląda pogrzeb dziecka?
W Polsce najczęściej uroczystość odbywa się w obrządku rzymskokatolickim, choć rodzina może podjąć decyzję zgodną ze swoimi przekonaniami. W przypadku dziecka msza wygląda nieco inaczej – nie modlimy się za jego duszę, ale za rodzinę, prosząc o siłę i ukojenie w żałobie. Szaty liturgiczne są też w kolorze białym. Dlaczego tak jest?
W tradycji rzymskokatolickiej wierzy się, że dzieci, które umierają przed osiągnięciem wieku rozeznania (czyli wieku, w którym mogłyby świadomie popełnić grzech), nie mają grzechów osobistych. Jeśli były ochrzczone, uznaje się, że zostały oczyszczone z grzechu pierworodnego i są zbawione. Nawet jeśli dziecko nie było ochrzczone, Kościół ufa Bożemu Miłosierdziu i wierzy, że Bóg przyjmuje je do swojej chwały.
Z tego powodu w czasie mszy pogrzebowej nie odprawia się modlitw za duszę dziecka, aby wybłagać mu zbawienie (jak ma to miejsce w przypadku dorosłych), ponieważ wierzy się, że już znajduje się ono w obecności Boga. Zamiast tego modlitwy skupiają się na rodzinie – prosi się o siłę, pocieszenie i wsparcie dla rodziców oraz bliskich, którzy przeżywają stratę. To ich żałoba i cierpienie wymagają duchowego ukojenia.
- Trumna i kolory żałoby
Ciało dziecka chowane jest w białej trumnie – symbolu czystości i niewinności. Rodzina nie musi ubierać się na czarno. Często wybierane są jasne, pastelowe barwy, które podkreślają wyjątkowy charakter pożegnania. - Przygotowanie pożegnania
Oprócz ceremonii pogrzebowej w kościele i na cmentarzu, można zdecydować się na osobiste pożegnanie przed pogrzebem, np. w domu lub w kaplicy. Niektórzy rodzice wkładają do trumny listy, rysunki od rodzeństwa lub drobne pamiątki. To symboliczne gesty, które pomagają w przeżywaniu żałoby.
Jak zaangażować rodzeństwo w pożegnanie?
Dzieci przeżywają żałobę inaczej niż dorośli, ale warto im umożliwić uczestnictwo w ceremonii.
- Mogą narysować obrazek dla zmarłego brata lub siostry, który zostanie włożony do trumny.
- Mogą podarować zmarłemu bratu lub siostrze swoją ulubioną zabawkę, która zostanie włożona do trumny.
- Mogą mieć wpływ na wybór kwiatów oraz zdjęcia zmarłego brata lub siostry, które będzie stało przy trumnie.
- Starsze dzieci mogą przeczytać wiersz, czytanie, zaśpiewać piosenkę lub położyć na grobie symboliczny przedmiot.
- Po zakończeniu ceremonii na cmentarzu mogą wypuścić balony do nieba.
- Rozmowa o tym, co się dzieje i dlaczego, pomoże im zrozumieć sytuację i wyrazić emocje.
Jakie kwiaty i upominki wybrać?
Najczęściej wybiera się jasne, delikatne kompozycje kwiatowe – białe lilie, róże, frezje. Czasem zamiast kwiatów rodzina prosi o wsparcie wybranej organizacji charytatywnej. Można także podarować rodzinie drobny upominek, np. figurkę aniołka, książkę o żałobie lub kartkę z osobistym słowem wsparcia.
Wsparcie po pogrzebie
Żałoba nie kończy się wraz z pogrzebem. Nie bójmy się mówić o dziecku, wspominać je, wspierać rodzinę w codziennym życiu. Warto pamiętać, że emocje będą się zmieniać – ważne, by w tej podróży nikt nie został sam.
Fundacja Hospicjum Pomorze Dzieciom oferuje bezpłatne wsparcie w ramach działań Holistycznego Centrum Wsparcia po Starcie eMOCja.
Porady dla uczestników pogrzebu dziecka.
Pogrzeb dziecka to wyjątkowo trudna ceremonia, zarówno dla rodziny, jak i dla uczestników. Wiele osób nie wie, jak się zachować, co powiedzieć czy w co się ubrać. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc w okazaniu szacunku i wsparcia.
Jak się ubrać?
Nie ma obowiązku noszenia czerni – rodzina często wybiera jaśniejsze kolory. Najlepszym wyborem będzie elegancki, stonowany strój w odcieniach szarości, granatu, beżu lub pastelowych barw. Ważne, by wyglądać schludnie i z szacunkiem do okoliczności.
Co kupić?
- Kwiaty – najczęściej białe lub jasne, symbolizujące niewinność dziecka.
- Znicz – najlepiej delikatny, biały, może być z anielskim motywem.
- Kartka kondolencyjna – z prostym, serdecznym przekazem.
- Darowizna – jeśli rodzina prosi o wsparcie organizacji zamiast kwiatów, warto to uszanować.
Co powiedzieć?
W obliczu tak ogromnej straty trudno znaleźć odpowiednie słowa. Warto mówić prosto i szczerze:
- „Nie wiem, co powiedzieć, ale bardzo mi przykro.”
- „Jestem z Wami w tym trudnym czasie.”
- „Twoje dziecko na zawsze pozostanie w mojej pamięci.”
Nie pocieszajmy na siłę – „czas leczy rany” czy „wszystko dzieje się z jakiegoś powodu”. Te zdania mogą przynieść więcej bólu niż ulgi. Czasem wystarczy po prostu być, przytulić, wysłuchać.
Jak okazać wsparcie po pogrzebie?
Żałoba ma swoje prawa, jest indywidualnym procesem, a wsparcie po kilku tygodniach czy miesiącach jest równie ważne, jak w dniu pogrzebu. Można zapytać:
- „Jak się dzisiaj czujesz?”
- „Czy jest coś, w czym mogę pomóc?”
- „Pamiętam o Tobie i Twoim dziecku.”
Rodzina może potrzebować praktycznej pomocy – przygotowania posiłku, opieki nad rodzeństwem, załatwienia codziennych spraw. Jeśli możemy coś zrobić, warto zaproponować konkretną pomoc.
Pamiętajmy, że każda żałoba wygląda inaczej, ale najważniejsze jest to, by w niej nie być samemu. W Hospicjum Pomorze Dzieciom wierzymy, że wsparcie i obecność bliskich mają ogromne znaczenie. Jeśli możemy pomóc – bądźmy obok.
Więcej o wsparciu w żałobie: www.centrumemocja.pl
